Herinrichting recreatiegebied Lammetjeswiel

Van project naar proces en weer terug

Een van de grote wensen die is opgehaald door het college van Alblasserdam in 2014 bij haar inventarisatie voor de samenlevingsagenda (collegeprogramma), is het herinrichten van het recreatiegebied Lammetjeswiel. Dit recreatiegebied is een uniek landschap in de Alblasserwaard, midden in het dorp Alblasserdam. Het wiel is ontstaan door een dijkdoorbraak. Gedurende de eeuwen is het gebied ingeklemd komen te liggen tussen bebouwing. Tegenwoordig ligt er bij het wiel een strand, zijn er diverse lig- en speelweides met daartussen kronkelende slootjes. Het geheel aan de zuidkant begrensd door een bos waar diverse (beschermde) vleermuissoorten leven. Daarnaast ligt het gebied op steenworp afstand van het Werelderfgoed Kinderdijk.

In de zomerperiode worden vooral het strand en de ligweide intensief gebruikt, maar in de andere maanden is het er stil. De inrichting nodigt niet uit om lang te blijven. Het Lammetjeswiel moest weer een fijne plek worden van alle bewoners en ook toegankelijk zijn voor de (dag) recreant uit de regio. Bij voorkeur voor elk seizoen.

Het project Lammetjeswiel

In de zomer van 2014 kreeg ik de opdracht om me bezig te gaan houden met het Lammetjeswiel en te zorgen dat er een gedragen ontwerp op tafel kwam. Superleuk! Met de mentaliteit, dat heb ik nog nooit gedaan dus dat kan ik wel, ben ik vol energie en enthousiasme begonnen aan dit ‘project’. Ik zet project gelijk tussen aanhalingstekens want daar hebben we ons achteraf gezien toch een beetje in vergist. Want was er een concreet resultaat? Nope. Een heringericht Lammetjeswiel moest er komen, maar wat dat concreet inhield wist niemand. En de planning? Ja mei 2017 moet wel lukken toch? Makkelijk, dacht ik. Boy was I wrong! Een ding was echter wel duidelijk. Het ontwerp van het Lammetjeswiel wordt door en voor bewoners gemaakt en het gebruik naar de toekomst toe moet geborgd worden. Hoe? Met een stichting zou wel leuk zijn. Natuurlijk! Gaan we regelen!

Het proces

In, ‘hoe richt ik een zwerm’ lees je over verbindend leiderschap en hoe je dit kunt inzetten bij (complexe) maatschappelijke vraagstukken. De wereld waarin we leven is een geheel van netwerken, belangen, wensen en ideeën. Het uitgangspunt van de schrijvers is dat als je vertrouwt op de kennis, de loyaliteit en het zelfsturend vermogen van mensen en je brengt hen op een goede manier met elkaar in gesprek, dan ontstaan er de mooiste dingen. [1]

Met deze manier van denken en werken:

1. ontdek je met alle belanghebbende partijen wat jullie onderling bindt, de common ground;
2. bereik je doorleefd commitment, waardoor alle betrokkenen zich verantwoordelijk voelen voor hun acties om het gezamenlijke toekomstperspectief te verwezenlijken;
3. is draagvlak niet iets wat je nastreeft, maar iets wat je vanzelf bereikt.

Dit boek had ik nog niet gelezen toen ik begon aan het project. In retroperspectief zie ik zeker parallellen met de voorstellen uit het boek en ons eigen gelopen proces.

1. Ontdek je met alle belanghebbende partijen wat jullie onderling bindt, de common ground;

In april 2015 zijn we gestart met een interactieve avond voor iedereen die interesse had om mee te denken over de herinrichting.

Met 80 geïnteresseerden zijn we in groepen gaan brainstormen aan de hand van 4 thema’s. Deze avond leverde een kansenkaart

op met een eerste indruk van de wensen en potenties van het gebied. Samengevat was de wens van veel betrokkenen om de gebruiksmogelijkheden uit te breiden met behoud en versterking van de natuurwaarden. Dit werd en bleef onze common ground.

Tijdens die avond in april hebben we de deelnemers gevraagd om zich aan te melden om mee te gaan werken aan het voorlopig ontwerp. Deze oproep bleef niet onopgemerkt en in september zijn we begonnen met een werkgroep van 25 man sterk. Van omwonenden tot de visvereniging, stichting de Groen Long en de scouting.

2. Bereik je doorleefd commitment, waardoor alle betrokkenen zich verantwoordelijk voelen voor hun acties om het gezamenlijke toekomstperspectief te verwezenlijken;

Het ontwerpproces was licht chaotisch en duurde 3 maanden langer dan gepland. De vele belangrijke natuurwaarden in het gebied maakte dat het passen en meten was in het ontwerp. Meerdere malen is de ecoloog op bezoek geweest om de groep bij te praten over welke soorten flora en fauna er in het gebied leven en welke ontwerpideeën een soort kan versterken. Daarnaast kent het Lammetjeswiel een lange geschiedenis, ook politiek. Alle onvrede, oud zeer en belangen kwamen op tafel, voordat we daadwerkelijk konden gaan ontwerpen. Afgesproken werd dat de werkgroep met een mond zou praten richting gemeente via de voorzitter van deze werkgroep. Deze voorzitter is door de gemeente aangewezen en had ook zitting in de stuurgroep van de gemeente. De gemeenteraad wilde niet pas bij de besluitvorming betrokken worden bij het project. In februari 2016 heeft een afgevaardigde van de werkgroep het voorlopige ontwerp gepresenteerd aan de raad en konden zij uitgebreid vragen stellen en zorgen uiten. Naar aanleiding van die avond zijn er nog op een paar punten aanpassingen gedaan.

In april 2016 heeft het college ingestemd met het voorlopig ontwerp en de begroting. De begroting viel wel iets hoger uit dan gepland, maar er was subsidie in zicht van €100.000 vanuit de provincie Zuid-Holland. In september 2016 heeft de gemeenteraad ingestemd met het definitief ontwerp en de begroting. Het definitief ontwerp is tijdens de raadsvergadering verdedigd door de voorzitter van de werkgroep.

3. Is draagvlak niet iets wat je nastreeft, maar iets wat je vanzelf bereikt.

Het enthousiasme en betrokkenheid van de werkgroep heeft gezorgd voor een sneeuwbaleffect. Gesprekken in het dorp en daar buiten[2] hebben gezorgd voor meer draagvlak dan we ooit hadden gedacht te krijgen. Op 5 juli 2017 is de eerste fase van het ontwerp opgeleverd. Iedereen die had bijgedragen aan het ontwerp of de uitvoering er van, was uitgenodigd voor een borrel. Deze middag is in gezamenlijkheid georganiseerd met de stichting Lammetjeswiel. Zij zijn nu hard bezig om een  programma te maken met activiteiten het jaar rond. Daarnaast is er een samenwerkingsverband tot stand gekomen met twee mbo’s. Zij helpen bij het realiseren van het ontwerp. Waarschijnlijk gaan zij in de toekomst nog meer projecten ondersteunen in de gemeente.[3] [4]

[1] Hoe richt ik een zwerm: (Spaans, van der Ploeg, Resink: 2016) Van Duuren Management

[2] http://www.gebiedsdeal.nl/p/welkom.html

[3] https://www.alblasserdam.nl/werk-in-uitvoering/herinrichtingsprojecten/lammetjeswiel

[4] http://www.alblasserdam.net/nieuws/2017-07-06-9965-wethouder-arjan-kraijo-opent-het-eerste-deel-van-het-opgeknapte-lammetjeswiel.html

Bron foto’s: Stichting Lammetjeswiel en gemeente Alblasserdam

Meer weten? Neem contact op via 088-4002800 of mail welkom@ruimtemeesters.nl