Huisvesting arbeidsmigranten; van waterbed naar blacklist

Nederland kent een groot tekort aan arbeidskrachten. Nog steeds komen er daarom personen uit andere Europese landen naar Nederland om hier te werken. Deze arbeidsmigranten komen niet alleen meer uit Oost-Europa maar ook uit Spanje, Italië en Portugal. Dat deze personen naar Nederland komen is niet het probleem, maar het tekort aan huisvesting voor deze personen wel. Wat betekent dit?

De afgelopen maanden was ik aanwezig bij diverse bijeenkomsten over arbeidsmigranten. In al deze bijeenkomst is dezelfde boodschap te ontdekken:

We hebben in Nederland een tekort aan arbeidskrachten en arbeidsmigranten zijn daarom wenselijk. Daarnaast hoor ik op elke bijeenkomst dat er een tekort is aan huisvesting, dat arbeidsmigranten de toch al hoge druk op de woningmarkt verhogen en dat ook werkgevers hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Als u weleens op een bijeenkomst over arbeidsmigranten bent geweest, dan zult u het bovenstaande ongetwijfeld herkennen.

Feit blijft dat we in Nederland op dit moment een gebrek aan huisvesting voor arbeidsmigranten hebben. Hier wordt handig gebruik van gemaakt door vaak dezelfde personen en bedrijven. Allerlei gebouwen worden omgevormd tot huisvestingsgelegenheid voor arbeidsmigranten. Leegstaande bedrijfspanden worden al dan niet legaal omgetoverd, maar ook woningen in het lagere segment worden opgekocht om arbeidsmigranten in te huisvesten. Niet zelden zie ik brandonveilige situaties of is er sprake van overbewoning. Gelukkig hebben de meeste gemeenten een actieve handhavingsstrategie en kunnen deze ongewenste (en vaak schrijnende) situaties worden beëindigd. Het onderliggende probleem blijft echter bestaan.

Natuurlijk wordt met handhaving de gevaarlijke situaties beëindigd, maar dit heeft geen effect op de personen en bedrijven die voor deze situaties zorgen. De personen en bedrijven die de panden opkopen, aanpassen en weer verhuren. In het Eindhovens Dagblad (26 februari 2019) stond een artikel waarin Jan Boelhouwer (burgemeester gemeente Gilze en Rijen) stelt dat op dit moment onroerend goed de grootste witwasfabriek is. De gemeente Gilze en Rijen gaat dan ook streng controleren op illegale bewoning en verhuur.

Op zich natuurlijk een goede zaak. Ongewenste situaties zullen ongetwijfeld door middel van het opleggen van dwangsommen worden beëindigd. Maar de pandeigenaren vervolgen hun weg en doen in de volgende gemeenten weer hetzelfde en zo ontstaat het waterbedeffect. Want ook in die volgende gemeente moet dan weer de nodige toezicht- en handhavingsinspanning geleverd worden. Is dit nu een pleidooi om dan maar niet meer te handhaven? Het antwoord hierop is: nee!

Ik denk dan: kan er niet gewoon een lijst opgesteld worden waarop mensen staan die direct dan wel indirect geen onroerend goed meer mogen kopen. Om op deze ‘blacklist’ te komen moet je bij rechterlijke uitspraak gediskwalificeerd worden om nog onroerend goed te mogen kopen. Meld je je als koper bij een notaris dan raadpleegt hij deze blacklist en sta je erop dan helaas. Ik vind het persoonlijk opmerkelijk dat de zogenaamde ‘uitsluiting op basis van zwarte lijsten’ er wel is ten aanzien van huurders. Zie hiervoor onder andere de brief over ‘aanpak goed verhuurderschap’ die de Minister Ollongren op 9 november 2018 naar de Tweede Kamer stuurde. In de woningcorporatiewereld is het namelijk heel gebruikelijk dat personen met een geregistreerde (huur-)schuld of woonoverlastverleden op een zwarte lijst terecht komen en daardoor gedurende drie tot vijf jaar lastig in aanmerking komen voor een woning bij een woningcorporatie. Saignant detail is hierbij dat de personen die op zo’n zwarte lijst voor huurders staan ook weer ten prooi kunnen vallen aan malafide verhuurders. Juist, dit zijn de verhuurders die eigenlijk op een zwarte lijst hadden moeten staan. Natuurlijk moet de blacklist voor verhuurders met de nodige voorwaarden gevormd worden maar als dit mogelijk is voor huurders dan moet dit ook voor verhuurders mogelijk zijn.

Mochten jullie andere ideeën hebben om dit waterbedeffect te doorbreken dan hoor ik dit graag.


Koen van Polanen adviseert gemeenten over de huisvesting van arbeidsmigranten. Niet alleen vanuit het gemeentehuis of ons kantoor, maar ook op locatie. Zo ziet hij de problematiek met eigen ogen en ziet hij steeds vaker dezelfde organisaties achter de parken, woningen en bedrijven waar (illegale) bewoning door arbeidsmigranten plaatsvindt.

Gepubliceerd op feb 28, 2019 en geschreven door:
Koen van Polanen

Koen van Polanen

Directeur / Juridisch Adviseur

Blijf op de hoogte en schrijf je in voor de nieuwsbrief

Nieuwsbriefinschrijving