Inwoners die meedenken: alleen maar extra werk!

Participatie, het is één van de speerpunten binnen de Omgevingswet en het begrip zorgt voor veel discussie. Zowel in raadsvergaderingen als tussen ambtenaren als ook in de samenleving. De meningen lopen hierbij nogal uiteen. Sommige raadsleden roepen: we gaan maximaal participeren met de samenleving, laat de ideeën maar komen, gooi alle sluizen open! Anderen reageren hier soms bijna paniekerig op en zijn op zoek naar kaders of roepen: maar wij zijn toch gekozen om keuzes te  maken voor de burger? Iedere gemeenteraad in het land mag straks zelf bepalen hoe participatie binnen het fysieke domein eruit komt te zien. Ook bij ambtenaren merk je verschillen in enthousiasme, sommige geloven er echt in en passen het al veel toe, anderen zien het als lastig en vertragend en zitten er niet op te wachten. Inwoners die meedenken: alleen maar extra werk!

Maar wat wil de burger?

Persoonlijk geloof ik wel in participatie met de samenleving. Ik ben er heilig van overtuigd dat, wanneer het op de juiste manier gebeurt, inwoners zich meer betrokken voelen bij de samenleving en de fysieke leefomgeving. Maar wat is nu de juiste manier? Over die vraag struikelen momenteel veel gemeenten. En projectontwikkelaars? Sommigen spelen er al op in, anderen blijven er het liefst zo ver mogelijk bij vandaan. En de inwoner zelf? Wat wil die eigenlijk? De Omgevingswet speelt in op de maatschappelijke trend waarbij inwoners steeds meer invloed willen uitoefenen op de samenleving. Maar is dat wel echt zo, willen zij dat echt? Mijn ervaring is dat een groot deel dit wil,  maar we moeten opassen dat we inwoners niet gaan overvragen. We hebben het immers allemaal al druk genoeg. Kijk bijvoorbeeld ook naar de sterke teruggang van leden in het verenigingsleven om nog maar te zwijgen van het aantal vrijwilligers in het land dat sterk terugloopt.

Pas op overvragen!

We moeten dus oppassen. Ik zie in een aantal gemeenten dat het erop lijkt dat zij straks alles aan de inwoners gaan vragen en dat is naar mijn idee een risico. Laat ik het zo zeggen, participatie is een prachtig begrip, ik geloof erin en het biedt zeker kansen op een betere en gelukkige samenleving. Echter is het nu aan alle partijen (overheden maar ook de markt en de inwoners zelf) om hier goed over na te denken. De Omgevingswet stuurt op een nieuwe balans tussen overheid en samenleving maar we moeten oppassen dat inwoners ‘participatiemoe’ worden. Zij mogen best getriggerd worden om mee te denken en met initiatieven te komen maar er schuilen ook gevaren in. Overvragen of het niet nakomen van gecreëerde verwachtingen kunnen een averechts effect hebben: een gedesillusioneerde inwoner die daarna alleen nog zijn kont tegen de krib gooit en negatief denkt over de overheid of ontwikkelaar.

Zorg voor balans

Maar hoe gaan we dit dan inrichten? Hoe creëren we de juiste balans in participatie? Het antwoord is er helaas één (soms vind ik het een dooddoener) die je vaker hoort: maatwerk. Dus gemeenteraden: ga heel goed na wat je te doen staat en ga heel secuur om met participatie. Bouw een vernieuwde vertrouwensband op met je inwoners en kom afspraken na. Zo is in de gemeente Oisterwijk  aan de inwoners zelf gevraagd over welke onderwerpen en op welk schaalniveau (hele gemeente of alleen eigen straat) men wil meepraten. Raalte heeft zowel inwoners als ambtenaren opgeleid tot Luistervink om gesprekken met de samenleving te kunnen voeren. Delft kent zijn Delfts doen en in  Loon op Zand hebben zeventig inwoners een toekomstagenda opgesteld.  Via een laagdrempelige voorziening online of gewoonweg een contactpersoon voor burgerinitiatief (vergelijkbaar met bedrijfscontactfunctionaris) kun je continue in contact blijven, zowel met bekende als nieuwe actieve inwoners en burgerinitiatieven. Maar we moeten ook accepteren dat sommigen mensen gewoon niet willen participeren. Dan wordt participeren niet alleen maar extra werk, maar juist heel erg leuk werk!

O ja, en wees een beetje zuinig op die actieve burgers die wel graag meedenken!

Help, een burger die meedenkt!

Gepubliceerd op mei 13, 2019 en geschreven door:
Ron Visscher

Ron Visscher

Partner & Manager Ruimtemeesters Advies

Blijf op de hoogte en schrijf je in voor de nieuwsbrief

Nieuwsbriefinschrijving