Bron: Binnenlandsbestuur.nl
De Tweede Kamer staat nog steeds goeddeels aan de zijlijn bij het invullen van de Omgevingswet. In de conceptwet waren de regels waaraan burgers en bedrijven zich moeten houden niet opgenomen. De regering deed aanpassingen na dit kritiekpunt van de Raad van State, maar die hebben niet gezorgd voor meer regels in de wet. De mogelijkheden van de Tweede Kamer om daarop invloed uit te oefenen, zijn iets verbeterd, maar zeker niet optimaal.
Deels tegemoet gekomen aan kritiek
Dat blijkt uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen. Die bekeek op verzoek van de Tweede Kamer wat de regering heeft gedaan met de kritiek van de Afdeling Advisering van de Raad van State (RvS) op het conceptwetsvoorstel. De regering is gedeeltelijk tegemoetgekomen aan diverse kritiekpunten, maar aan veel punten niet of nauwelijks. Bovendien zijn de effecten van de aanpassingen veelal matig.
Normen niet in de wet
Voor de Tweede Kamer zal één punt eruit springen: de keuze van de regering om inhoudelijke normen over de leefomgeving niet in de wet vast te leggen, maar in AMvB’s (Algemene Maatregelen van Bestuur). Dat is inzichtelijker en gebruiksvriendelijker, verklaarde minister Melanie Schultz van Hagen (Infrastructuur en Milieu) in de brief die zij in februari naar de Tweede Kamer stuurde. Bovendien zijn nieuwe Europese richtlijnen dan eenvoudiger in te passen.
Niks over te zeggen
De Raad van State wees op het nadeel: over AMvB’s heeft de Kamer in feite niks te zeggen; dat zijn uitvoeringsbesluiten van de regering. Alleen wanneer in de wet zelf wordt vastgelegd wie zich aan welke regels moet houden, kan daarover politiek debat plaatsvinden. In reactie daarop heeft de regering toegezegd om de ontwerp-AMvB’s en het wetsvoorstel Invoeringswet gelijktijdig bekend te maken, zodat de Tweede Kamer ze in samenhang kan bespreken. Dat is winst. Andere suggesties van de RvS om het parlement meer sturingsmogelijkheden te geven, legt het kabinet echter naast zich neer, constateren de RUG-onderzoekers. In voorzichtige bewoordingen keuren de onderzoekers die keuze af. Het belang van inhoudelijke sturing (door het parlement) moet benadrukt en niet onderschat worden, stellen zij.
Zoeken naar de regels
Omgevingswetspecialist bij VNO-NCW, Jan van den Broek, begrijpt de afweging van de regering wel. Het is voor gebruikers van de Omgevingswet straks niet makkelijk om relevante regels te moeten zoeken in wet, AMvB en ministeriële regeling. Gebruikers zijn gebaat bij minder gelaagdheid in de regelgeving, betoogt hij. Tegelijkertijd mist ook Van den Broek in de voorstellen van de regering de kernboodschap van de Raad van State (en ook van de Adviesgroep Nijpels): zet kernbepalingen van het Europese recht in de wet zelf. ‘Mij lijkt dat nog steeds een goed idee, aangezien de onderzoekers terecht constateren dat de positie van het parlement bij een AMvB niet hetzelfde is als bij een wet.’
Verdeling van bevoegdheden
Een ander omstreden onderwerp is de verdeling van wettelijke taken en bevoegdheden van de verschillende bestuursorganen. Volgens de RvS is het conceptwetsvoorstel daar onvoldoende duidelijk over. Na aanpassing van de tekst zijn het decentralisatiestreven en het subsidiariteitsbeginsel (hogere overheden bemoeien zich niet met wat lagere overheden zelf kunnen doen) beter tot uitdrukking gekomen, stellen de onderzoekers. Of dat in de praktijk steeds zal leiden tot het delegeren van bevoegdheden, vragen zij zich af. “De mogelijkheid blijft bestaan dat de bevoegdheid van de provincie of het rijk slechts gebaseerd is op een analyse van doeltreffendheid of doelmatigheid en niet is gerelateerd aan de aanwezigheid van een provinciaal of nationaal belang”, aldus het rapport.
Handhaving en rechtsbescherming
Verder stellen de onderzoekers vast dat er vragen blijven bestaan over het kunnen afwegen van alle belangen in één besluit, over de mogelijkheden om af te wijken van algemeen verbindende voorschriften en over de problemen met handhaving en rechtsbescherming. De regering is aan de adviezen van de RvS over deze onderwerpen gedeeltelijk of niet tegemoet gekomen.
Kamerdebat 1 juni
Vorige week is de Tweede Kamer vertrouwelijk ingelicht over het rapport van de RUG. Op dit moment buigen de politieke partijen zich over hun inbreng voor de tweede schriftelijke vragenronde; in de eerste ronde stelden ze er ruim negenhonderd. Het Kamerdebat over de Omgevingswet staat gepland voor 1 juni.
Hulp of advies nodig? Onze experts zijn er om te helpen! Neem contact met ons op.
Lees meer over dit onderwerp op onze expertisepagina Omgevingswet.
