Jurisprudentie Omgevingsrecht
Het evidentiecriterium (ECLI:NL:RVS:2023:1367)
Het college van de gemeente Den Haag heeft een omgevingsvergunning verleend voor het realiseren van een woontoren met hierin woningen, detailhandel, maatschappelijke dienstverlening en een parkeergarage, in afwijking van het geldende bestemmingsplan met verbrede reikwijdte. Hiertegen is door een appellant bezwaar ingesteld omdat hij vreest voor aantasting van het woon- en leefklimaat. Het college stelt dat voldoende is gemotiveerd waarom de woontoren zorgvuldig is ingepast in de omgeving.
Volgens de rechtbank heeft het college echter onvoldoende gemotiveerd waarom wordt voldaan aan de beleidsregel ’ruimtelijke kwaliteit’. Daarnaast is een van de planregels evident in strijd met het rechtszekerheidsbeginsel. De regel is dermate ruim, dat de planregel onvoldoende houvast biedt met betrekking tot de ter plaatse toelaatbare hoogbouw. In het bestemmingsplan is weliswaar een maximale bouwhoogte vastgelegd, maar in de hoogbouwnota wordt onder meer verduidelijkt hoe de opbouw van de hoogbouw eruit moet zien, en waaraan deze moet voldoen.
Toepassing van evidentiecriterium bij exceptieve toetsing planregels
Naar aanleiding van het onderhavige geval heeft de Afdeling een conclusie gevraagd over de toepassing van het evidentiecriterium bij exceptieve toetsing van een algemeen verbindend voorschrift, zoals een planregel. Aangezien het in dit geval gaat over een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte, de voorloper van het omgevingsplan, is dit tevens relevant na inwerkingtreding van de Omgevingswet.
Het evidentiecriterium houdt in dat enkel wanneer blijkt dat een bestemmingsplanregel is strijd is met een hogere regeling, deze regel onverbindend kan worden verklaard of buiten toepassing kan worden gelaten.
Advocaat-Generaal Nijmeijer ziet in zijn conclusie geen reden om het evidentiecriterium niet langer toe te passen of toepassing daarvan te wijzigen, indien in een geval duidelijk blijkt wat de mogelijkheden van een vastgestelde planregel zijn. Ook in de situatie dat een globalere planregel geldt, kan het evidentiecriterium worden toegepast. Bij een dergelijke planregel kan de situatie ontstaan dat de onherroepelijke planregel niet (meer) voldoet aan het doel waarvoor zij zijn vastgesteld, namelijk het beschermen en benutten van de fysieke leefomgeving. Wanneer in zo’n geval het evidentiecriterium zou worden losgelaten, dan wordt een planregels afhankelijk gesteld van de feitelijke invulling binnen een plangebied. Dit is onwenselijk in het kader van rechtszekerheid. Daarnaast heeft de gemeenteraad het primaat om planregels vast te stellen. Met het vaststellen van globale normen beidt een gemeente meer flexibiliteit voor initiatiefnemers.
Onderscheid in toepassing evidentiecriterium
Verder stelt advocaat-Generaal Nijmeijer dat bij toepassing van het evidentiecriterium, onderscheid kan worden gemaakt tussen twee situaties. Ten eerste de situatie waarbij een ‘planologische beleidsregel’ bekend is en exceptief getoetst kan worden. Ten tweede in de situatie waarbij een planologische beleidsregel een dynamische verwijzing heeft (posterieure beleidsregel). In het eerste geval ziet de Advocaat-Generaal geen reden om van het evidentiecriterium af te zien. Geacht wordt dat de inhoud van de planologische beleidsregel door de Afdeling betrokken wordt bij de rechtmatigheidstoets van de planregel. In het geval van een posterieure beleidsregel kan geen sprake zijn van rechtmatigheidstoetsing van beleidsregel. In dat geval dient dezelfde exceptieve toetsingsmaatstaf te worden gehanteerd als bij een planregel.
Op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen en actualiteiten in het omgevingsrecht? Ruimtemeesters houdt wekelijks de laatste jurisprudentie bij. Volg ons op LinkedIn of schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief om niets te missen!
Hulp of advies nodig? Onze experts zijn er om te helpen! Neem contact met ons op.
Klaar voor een nieuwe uitdaging? Bekijk de openstaande juridische vacatures:
– Ondernemende Jurist
– Senior Jurist Omgevingsrecht
– Medior Jurist Omgevingsrecht
– Medior Jurist Handhaving
– Junior Jurist
– Juridisch Adviseur Omgevingsrecht
