Sinds november 2019 werk ik bij Ruimtemeesters als Junior Consultant Ruimtelijke Ordening. In de periode hiervoor heb ik bij een ingenieursbureau gewerkt. Voor diverse aannemers regelde ik op grote infrastructurele projecten de benodigde vergunningen. Het toetsen aan een bestemmingsplan is mij niet vreemd. Hoe een bestemmingsplanprocedure van A tot Z eruitzag was mij twee jaar geleden echter niet duidelijk. Ik ben erachter gekomen dat het een langdurig formeel proces is met allerlei verschillende fasen. De duur van elke fase hangt weer af van bepaalde factoren, zoals bijvoorbeeld de uitkomsten van de uit te voeren onderzoeken en ingediende zienswijzen. Mijn collega’s vertelden me dat je ervan uit moet gaan dat een bestemmingsplanprocedure een doorlooptijd heeft van gemiddeld een jaar. Mijn eerste gedachte was: kan dat niet sneller?!
Verschillende fasen bestemmingsplanprocedure
Een bestemmingsplanprocedure heeft drie fasen: de voorbereiding, inspraak en vooroverleg (voorontwerp) en de formele procedure. In de voorbereiding wordt het plan door de initiatiefnemer uitgewerkt en worden alle benodigde onderzoeken uitgevoerd. Vervolgens wordt het conceptbestemmingsplan door de gemeente beoordeeld. Voor deze fase reken ik ongeveer 12 weken. Voor inspraak en overleg reken ik 10 weken. Als het een complex plan betreft en het weinig draagvlak in de omgeving heeft, kan je gerust 20 weken rekenen.
De formele fase bestaat uit de behandeling door het college, ter inzage leggen ontwerpbestemmingsplan, beantwoording zienswijzen, vaststelling door de raad, bekendmaking van het vastgestelde plan en de beroepstermijn. Als ik een snelle rekensom maak, duurt de formele fase, als alles meezit en geen beroep wordt ingediend, 30 weken. Dus als er geen vertragingen zijn, kom ik uit op ongeveer 52 weken. Inmiddels weet ik dat je zomaar 1,5 jaar verder bent voordat je een vastgesteld plan op de plank hebt liggen.
Gewoon harder werken?
Ik hoor je denken: moeten ze daar op het gemeentehuis gewoon niet even wat harder werken? Ik kan je vertellen dat op het gemeentehuis net zo hard wordt gewerkt als in het bedrijfsleven, misschien nog wel harder (uitzonderingen daargelaten)! In de formele fase is nagenoeg geen tijdwinst te behalen. In de informele fase (de voorbereiding, de inspraak en het vooroverleg) is in mijn ogen wél tijdwinst te behalen.
Onderzoeken omgevingsaspecten
In het bestemmingsplan dienen diverse omgevingsaspecten te worden verantwoord. Hoe staat het met de bodemgesteldheid? Houdt het plan voldoende rekening met de aanwezige cultuurhistorische waarden? Wat voor invloed heeft het plan op de waterhuishouding? Worden er voldoende parkeerplaatsen gerealiseerd? Wat voor gevolgen heeft het plan voor omliggende bedrijven en vice versa?
Deze aspecten worden separaat door ambtenaren van verschillende afdelingen getoetst. Ook worden de ketenpartners, zoals de provincie en het waterschap om advies gevraagd. De RO-er verzamelt alle adviezen, maakt de tegenstrijdigheden inzichtelijk en zorgt voor een goede belangenafweging. Vaak is de conclusie dat het plan op onderdelen moet worden aangepast. Aanpassingsrondes kunnen soms meerdere keren plaatsvinden. Als we binnen onze gemeenten deze eilandjes bij elkaar kunnen brengen en een gezamenlijk advies kunnen uitbrengen, scheelt dit volgens mij enorm veel tijd. Deze werkwijze vergt een aanpassing van de gemeentelijke organisatie.
Zorgvuldige participatie zorgt voor tijdwinst
Mijn ervaring is dat omwonenden van een plangebied het proces enorm kunnen vertragen. Het is daarom heel belangrijk dat de omwonenden inspraak hebben bij de totstandkoming van een project. Neem bijvoorbeeld de woningbouwopgave. In overeenstemming met het huidige beleid heeft inbreiding/ herstructurering de voorkeur boven uitbreiding. Hierdoor dient de woningbouwopgave vaker binnen stedelijk gebied te worden opgelost. Iedereen weet dat er een groot woningtekort heerst in Nederland, maar we kennen helaas allemaal het NIMBY-effect. Er moeten snel veel woningen worden bijgebouwd, alleen niet in mijn achtertuin! Daarom moet de woningbouwopgave van de gemeente duidelijk aan de burgers worden uitgelegd.
Omgevingswet is de oplossing!
Voor het behalen van tijdwinst binnen de bestemmingsplanprocedure zijn in mijn ogen de sleutelwoorden, heel cliché, integraal werken en participatie. Gelukkig staat de inwerkingtreding van de Omgevingswet voor de deur. Binnen deze wetswijziging wordt ingezet op het creëren van overzicht in alle wet- en regelgeving, wordt ingespeeld op een integrale aanpak van projecten en worden proceduretijden ingekort. Ook is burgerparticipatie een belangrijk onderdeel binnen de Omgevingswet. Gemeenten zijn nu al bezig met het introduceren van nieuwe werkwijzen, zoals de omgevingstafel. Aan de omgevingstafel worden initiatieven integraal beoordeeld en worden tegenstrijdigheden indien mogelijk direct opgelost. Zo weet de initiatiefnemer eerder waar hij echt aan toe is en worden er betere plannen aangeleverd. Op papier lijkt de wetswijziging een uitkomst. De praktijk moet blijken of dit ook echt het geval is, maar ik heb er vertrouwen in!
Meepraten over de bestemmingsplanprocedure of heeft u een vraagstuk op het gebied van het bestemmingsplan? Neem direct contact op of vraag het Thijmen Verschure.
