In 2021 is er door gemeenten, hun ketenpartners en leveranciers hard gewerkt aan de implementatie van de Omgevingswet. Hierbij zijn er veel mooie ontwikkelingen dit jaar geweest, maar heersen er ook zorgen over volgend jaar. Wat zien onze experts (werkzaam bij programma Aan de slag met de Omgevingswet, Bureau Implementatieondersteuning Omgevingswet bij de VNG en verschillende gemeenten) als de belangrijkste ontwikkelingen uit 2021 en wat zijn hun grootste zorgen voor 2022 rondom de Omgevingswet?
Verbeteringen en zorgen Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO)
Terugkijkend op het afgelopen jaar sprong er voor ons uit dat er grote verbeteringen zijn doorgevoerd in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Door deze ontwikkelingen kon er door verschillende overheidslagen en marktpartijen steeds beter geoefend worden met de Omgevingswet in de praktijk. Dit werd onder andere gedaan door deelname aan werkplaatsen en het bijwonen van verschillende demonstraties van het Omgevingsloket. Met de activiteiten in het gehele land werd men zich ook steeds bewuster van wat er allemaal moet gebeuren in het kader van anders en integraal werken en liggen gemeenten over het algemeen beter op koers. Vooruitkijkend leven er echter ook grote zorgen over de werking en stabiliteit van het DSO-LV en de software van de verschillende leveranciers; is alles wel klaar op 1 juli 2021? Wellicht worden we binnenkort ook nog ingehaald door de actualiteit, want er zijn twijfels over de hardheid van de inwerkingtredingsdatum. Enerzijds wordt er vanuit het land gevraagd om duidelijkheid rondom de datum en wil men er mee aan de slag, anderzijds zijn de twijfels rondom de stabiliteit en betrouwbaarheid van het DSO-LV nog erg groot. De rol van een nieuwe minister op het dossier moet zich ook nog ontwikkelen; vertraagt dit juist of zal er met de zweep overheen worden gegaan?
Zorg over de toepassingsprofielen omgevingsdocumenten (TPOD), het projectbesluit en het omgevingsplan
Ondanks de webinars over het projectbesluit en de TPOD die georganiseerd zijn, leeft dit nog weinig bij de verschillende bevoegd gezagen. Het is voor hen nog onduidelijk wat het projectbesluit en de TPOD’s voor hen betekenen en wat ze ermee moeten doen. Daarnaast ervaren wij veel onduidelijkheid rondom het omgevingsplan en de ontwikkelingen hierop. De VNG is echter onlangs begonnen met het netwerk omgevingsplan en werkplaatsen omgevingsplan; wij zijn erg nieuwsgierig naar de resultaten hiervan. Daarnaast zien we veel vragen rondom de transitie tussen het bestemmingsplan en het omgevingsplan, met name rondom het wijzigen van het omgevingsplan en het omgevingsplan van rechtswege. In het afgelopen jaar hebben we een transitieplan opgesteld in opdracht van de gemeente Vijfheerenlanden. Daarnaast zijn er stappen gezet in de informatieverstrekking over de toepassingsprofielen van de omgevingsvisie en het programma. Van de omgevingsvisie zijn ook verschillende webinars beschikbaar over klimaatadaptatie, de woningbouwopgave, de milieueffectrapportage en gezondheid. Een overzichtsartikel over de belangrijkste tips uit deze webinars vindt u hier.
Het bewezen belang van netwerkbijeenkomsten Omgevingswet
Net zoals in veel andere sectoren is er in de ruimtelijke sector momenteel een schreeuwend capaciteitstekort bij gemeenten en in de markt. Hierdoor komt bij gemeenten vaker de prioriteit te liggen bij hun dagelijkse werkzaamheden en wordt er te weinig ingezet op de implementatie van de Omgevingswet. Daarom is het mooi om te zien dat er in het afgelopen jaar veel is samengekomen in netwerkbijeenkomsten en dat de rol van de Regionale Implementatiecoaches Omgevingswet (RIO’s) ook blijvend van groot belang is. Door ervaringen met elkaar te delen en slim van elkaar af te kijken hoeft het wiel niet constant opnieuw uitgevonden te worden. Hiermee wordt ook gewerkt aan de gedachte van één overheid. Ook als Ruimtemeesters dragen wij bij aan deze kennisdeling door onze verschillende blogs, informatie en projecten die we delen via onze site en LinkedIn.
Positieve ontwikkelingen op de gemeentelijke werkvloer
Vooruitkijkend naar volgend jaar zijn wij in ieder geval positief gestemd. Want wat er ook gebeurt met de Omgevingswet, uitstel of niet, het werk voor de implementatie gaat onverminderd door. Er wordt steeds meer gewerkt met omgevingstafels en dit hoeft met eventueel uitstel niet onderbroken te worden. Dit geldt ook voor de groeiende aandacht rondom houding en gedrag (het ‘anders werken’), en wij hopen dat deze trend zich door blijft ontwikkelen. Door het inzetten van de omgevingstafels wordt er beter integraal gewerkt en krijgen ambtenaren over het algemeen een positievere houding. Er zijn veel zorgen op landelijk en lokaal niveau, maar in de praktijk zien we positieve veranderingen die al gaande zijn en losstaan van een definitief invoeringsmoment.
Ruimtemeesters ondersteunt u als overheidsinstantie of marktpartij graag bij de implementatie van de Omgevingswet en staat ook in het laatste spannende halfjaar (en natuurlijk daarna) weer voor u klaar! Of er nu uitstel komt of niet, wij zien nog steeds de kansen van de Omgevingswet voor een gezonde en duurzame leefomgeving.
