Beschouw de fysieke leefomgeving als een geheel en start met integraal werken!

Geschreven door: Maxime Vissers

Voor mijn afstudeerstage heb ik een onderzoek uitgevoerd naar het integraal werken met de Omgevingswet binnen de gemeente. Tijdens mijn onderzoek heb ik gekeken naar waarom integraal werken van belang is en wat ervoor nodig is om dit goed te laten werken binnen de organisatie.

Met de komst van de Omgevingswet is er ook een focus gekomen om de fysieke leefomgeving als een geheel te beschouwen. Hierdoor moet er bij verschillende onderdelen van de wet een integrale afweging worden gemaakt.

Maar ook zonder de komst van de Omgevingswet is het haast niet meer mogelijk om de inrichting van de fysieke leefomgeving vanuit één vakgebied te benaderen. Denk maar aan grote maatschappelijke opgaven zoals de energietransitie, klimaatadaptatie, woningbouw en circulaire economie. Dit zijn allemaal onderwerpen waarmee meerdere disciplines te maken hebben. In plaats van het benaderen van een opgave vanuit je eigen hokje, moet er een andere manier van werken worden gehanteerd om opgaven goed aan te pakken.

Integraal werken

In projecten wordt al decennialang gewerkt met een integrale aanpak. Bij projecten is het streven om te zorgen dat verschillende onderdelen als systeem in elkaar of op elkaar passen. Ook binnen de industrie wordt een integrale aanpak en systeemdenken verlangd. Zo is het bijvoorbeeld bij het samenstellen van een fiets belangrijk dat de tandwielen en de ketting op elkaar passen en dat de velgen en de band dezelfde maten hebben. Dit klinkt heel logisch, maar in de praktijk blijkt dit nog wel eens mis te gaan. Hoe complexer het vraagstuk en hoe meer spelers (disciplines) er betrokken zijn, des te groter is de kans dat er fouten worden gemaakt.

Bij het aanpakken van ruimtelijke ordening ligt de nadruk vooral op het maken van een goede integrale belangenafweging. Hoe kunnen gemeenten ervoor zorgen dat deze integrale belangenafweging wordt geïmplementeerd in de werkprocessen en ervoor zorgen dat de integraliteit gewaarborgd wordt in het eindproduct?

Waarom is er een integrale afweging nodig?

Door aan de voorkant van het proces te kijken waar de raakvlakken zitten tussen verschillende vakgebieden kunnen knelpunten en kansen eerder naar boven komen. Dit heeft als voordeel dat het niet alleen tijd bespaard, maar ook faalkosten.

Door het vroegtijdig in kaart brengen van de belangen die spelen bij een opgave, kan er een betere afweging worden gemaakt bij de besluitvorming. Hiervoor is ook goede communicatie nodig met collega’s en belanghebbenden. Dit zorgt voor een grote draagkracht van keuzes die worden gemaakt gedurende het proces.

Welke aspecten zijn belangrijk bij integraal werken?

Er zijn een aantal aspecten die integraal werken mogelijk maken. Het begint bij het duidelijk uitspreken van ambities door het bestuur over verschillende opgaven, thema’s en onderwerpen. Dit zorgt voor een gemeenschappelijk doel en dezelfde kijkrichting bij de besluitvorming.

Daarnaast zijn goede communicatie tussen collega’s en kennis over de werkzaamheden van je collega’s erg belangrijk. Zo leer je elkaars werkgebied kennen en daarbij ook de raakvlakken tussen de verschillende vakgebieden. Een verandering in denkwijze is ook nodig om de integrale afweging te kunnen maken.

Een veel voorkomend knelpunt bij integraal werken is het gebrek aan verantwoordelijkheid voor bepaalde onderdelen, ‘het over de schutting effect’; niemand is er verantwoordelijk voor. Door eigenaarschap te creëren en iemand verantwoordelijk te maken voor bepaalde onderdelen kan worden geverifieerd of zaken niet worden vergeten en belangen worden meegewogen. Dit waarborgt de integraliteit in het eindproduct.

Gepubliceerd op jul 28, 2022 en geschreven door:
Ruimtemeesters

Ruimtemeesters

Blijf op de hoogte en schrijf je in voor de nieuwsbrief

Nieuwsbriefinschrijving